En dan ineens worden ze 18
Geschreven door Christel Noppen
Leestijd: minuten
Julien wordt een aantal jaren geleden overgedragen aan mij door een collega die voor een andere loopbaan kiest. Middenin een enorm hectische periode maken we kennis in het kleine appartement waar hij dan tijdelijk bij een familielid woont.
We hebben nog even een korte overdracht met zijn huidige jeugdbeschermer die dat niet meer is zodra we de flat weer uitwandelen. Het gesprek dat we hebben is niet zo heel aangenaam. Mijn collega is de vorige dag namelijk er achter gekomen dat Julien binnen de familie seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft vertoond en nog vrij ernstig ook.
Julien maakt die week niet alleen kennis met mij, maar ook met een gesloten groep gespecialiseerd in de problematiek die hij vertoont. Het blijkt namelijk niet de eerste keer dat Julien de grenzen van een ander is overgegaan. Er zijn meerdere slachtoffers en er is aangifte gedaan.
Naast hem staan
Waar een ander huivert van de dingen die Julien heeft gedaan, besluit ik naast hem te gaan staan.
De maatschappij keurt hem al genoeg af. De andere jongeren op het terrein roepen dingen naar hem als ze de groep passeren waar Julien verblijft. Julien probeert zijn hoofd omhoog te houden. Er zijn dagen dat ik me afvraag of Julien wel beseft wat er allemaal aan de hand is. Tijdens de rechtszaak geeft hij zo goed mogelijk antwoord op alle vragen die hem gesteld worden. Vervolgens horen we dat Julien langer behandeld moet worden in de instelling waar hij verblijft.
Dader én slachtoffer
Julien is, hoe gek ook het klinkt, óók slachtoffer. Slachtoffer van twee ouders die hem de eerste jaren van zijn leven niet goed hebben kunnen bieden wat hij nodig had als kleine baby. Juliens moeder kon de opvoedbehoefte van haar zoon niet aan en werd daardoor fysiek. Julien heeft meerdere malen in zijn leven moeten ervaren dat de volwassenen om hem heen niet voorspelbaar zijn en dat je je emoties niet op de juiste manier verwerkt. En dat heeft geleid tot een manier van afreageren die beschadigend is voor anderen, maar ook voor hemzelf.
Zoeken naar verbinding
Julien worstelt zich een aantal jaar door een zwaar traject heen. Twee jaar lang wordt hij behandeld in de gesloten inrichting waar zijn vader hem iedere week trouw bezoekt. Zijn moeder verschijnt af en toe ook, maar wandelt zijn leven vaak net zo plotseling weer uit.
Op een dag mailt zij mij: ‘Ik heb hier geen zin meer in, Christel. Hij vraagt alleen maar om spullen en ik heb daar geen tijd voor.’ Met een verbeten gezicht mail ik iets terug over de reden waarom hij op die manier de verbinding met haar aangaat, maar het heeft geen effect.
Een nieuwe kans
Door bezuinigingen komt Julien terecht op een plek die eigenlijk een te grote stap zou zijn na de gesloten inrichting. De stap ertussen wordt niet meer door de gemeente gefinancierd. Echter is het wel in de buurt van zijn vader en ziet hij het helemaal zitten. We regelen een fonds, er komt een waanzinnige JIM (jouw ingebrachte mentor) en we melden Julien aan bij een sportclub. Ook komt er een intake op een gespecialiseerde opleiding en wordt Julien op de valreep nog aangenomen.
Maar daarmee neemt ook de onzekerheid toe. ‘Moet ik op school vertellen wie ik ben, Christel? En waarom ik geen normaal diploma heb?’ vraagt hij mij. We besluiten met z’n allen, inclusief zijn zeer betrokken advocaat, dat het voor Julien het beste is als hij een volledig nieuwe kans krijgt op zijn nieuwe school en geven dus geen details over het hoe en waarom hij in een gesloten inrichting verbleef. Julien heeft zijn straf uitgezeten en zijn therapieën met vlag en wimpel doorlopen. Hij verdient het om weer mee te gaan doen in de maatschappij.
Nooit meer vergeten
De laatste zitting is slechts een formaliteit. We heffen de gesloten machtiging op en vragen een andere aan. Buiten de rechtbank neemt Juliens advocaat afscheid van ons. Een aantal jaar hebben we elkaar meerdere malen getroffen in verschillende rechtbanken. Juliens vader heeft een plantje gekocht dat hij aan de advocaat overhandigt en zegt daarbij: ‘Nou eh, heel erg bedankt, maar ik zie je volgende keer toch liever een keer op de braderie of zo.’
We zwaaien elkaar gedag en Julien belooft dat wat hij geleerd heeft nooit meer te vergeten.
Loslaten bij achttien jaar
En dan ineens is het zover dat Julien achttien jaar wordt. Hij mag voorlopig nog even blijven waar hij nu is. Hij heeft geen dag meer het gedrag vertoond uit de periode waarin ik hem heb leren kennen. Ik heb hem een aantal jaar bij mogen staan en mogen zien hoe een vader onvoorwaardelijk achter zijn zoon is gaan staan, ongeacht wat hij gedaan heeft. Ik ben trots dat ik een tijdje onderdeel heb mogen uitmaken van dit systeem. Julien is een succesverhaal geworden; een jongen die met 10-0 achter de maatschappij weer inkwam. Het afscheid waar we de laatste maanden een paar keer gekscherend over gepraat hebben (de grote gele M) moet hoogstwaarschijnlijk nog even wachten. Julien wordt achttien jaar in deze coronacrisis. Het maakt hem het niet uit; hij regelt wel ergens een mondkapje. We hebben tenslotte ook wat te vieren.
En dan moet je loslaten.
Deel dit artikel:
Mijn naam is Christel Noppen en ik werk sinds 2016 bij de jeugdbescherming na een aantal jaren gewerkt te hebben in de gesloten (jeugd)zorg. In 2020 heb ik de Hartenhuis Award gewonnen voor meest inspirerende voogd.
Ik blog om ook een andere, meer menselijke kant van het werk te laten zien. Ook vind ik het belangrijk dat er een ‘kijkje achter de schermen’ mogelijk is bij dit intensieve, maar vooral mooie werk dat ik dagelijks met heel veel inspanning en plezier doe.
Dit artikel is eerder gepubliceerd op de website van Jeugdbescherming west.