Verlies

Psychologie

Als POH Jeugd & Gezin krijg ik elke werkdag andere problematiek waar ik mee aan de slag ga met jeugdigen in de huisartsenpraktijken.
Onzekerheid, angsten, stemmingswisselingen, problemen thuis of op school, eenzaamheid, onveiligheid en ga zo maar door. Ook een onderwerp wat me altijd erg raakt: Rouw.

Er zijn verschillende soorten rouw, verlieservaringen: verlies door de dood, scheiding, gezondheid en/of lichaamsfuncties, van verwachtingen of doelen, materie en lidmaatschap.

In mijn praktijk zag ik een jongen die verlies kende door de dood. De stoere jongere die voor mij zat, vroeg aan mij een tal van vragen: “Waarom verandert mijn gedrag? Ben ik gek aan het worden? Ik wil hier het snelst vanaf, hoe doe ik dat? Hoe kan ik me weer normaal voelen?”

Onlangs had hij een dierbare verloren. Tranen rolde over zijn wangen toen hij erover sprak. Hoe plotseling het was. Van de ene op de andere dag. Sindsdien kwam hij moeilijk zijn bed uit. Had hij geen ‘zin’ meer in het leven. Alles was grauw en grijs. Zijn hart voelde zwaar. De wekelijkse routine veranderde zonder die persoon, en toch gaat het leven door. Moest hij door. Terwijl de jongen voelt dat hij en de tijd stil staan. En de seizoenen zonder op te merken voorbij gaan. De emoties die er plots waren, kwamen onverwachts. Een shock.

Het raakte mij ook. Rouw is universeel, iedereen krijgt er ooit mee te maken. En oh, hoe graag ik ook aan hem had willen vertellen: slik deze medicatie, dan is het voorbij. Voel je niet meer die pijn.
Is dat niet de realiteit.

Na zijn verhaal keek ik hem serieus aan, ook met emotie in mijn ogen en zei: “Je bent niet gek… Je bent in rouw.”

Helaas heeft rouw geen deadline. Rouw is uniek, persoonlijk en met stapjes zal je je beter voelen. Rouw is een proces en wordt onderverdeeld in 5 fases: Ontkenning, woede, marchanderen, somberheid en acceptatie. Een niet-lineair proces.

Je hoeft in ieder geval niet alleen door een rouwproces te gaan. Ik complimenteerde de jongen. Zo ontzettend knap dat je erover praat. Dat je probeert vooruit te gaan met je leven. Degene die je heb verloren, zou trots op je zijn. En het jou gunnen dat je je weer gelukkig gaat voelen. Maar neem de tijd, jongen. En voel de emoties die erbij horen. Stop ze niet weg. In rouw zit ook veel liefde.

Wat helpt bij rouw is het begeleiden en erkennen van de fases waar iemand door heen gaat. Het verwerken betekent niet het leren te vergeten, of niet meer emoties zoals verdriet of boosheid te voelen, maar het een plekje te leren geven. Op sommige momenten zijn deze emoties sterker, zoals een verjaardag of een feestdag. Belangrijk om dan ook die emoties ruimte te geven. Zoals een kaarsje te branden als ritueel.

Als hulpverlener willen we soms snel gaan. Iemand weer beter laten voelen volgens een bepaald stappenplan. We willen misschien wel een deadline stellen. Maar dat werkt niet bij rouw.
Praten en ondersteunen waar nodig, wel. Normaliseren van emoties. Psycho-educatie geven over rouw en waarom we rouwen. Af en toe wat opdrachtjes adviseren, zoals brieven schrijven. Als hulpverlener is het belangrijk om de stapjes te blijven volgen en vooruitgang te benoemen. Want rouw kan voelen alsof je vastzit. Soms zijn het twee stappen vooruit, drie stappen achteruit en weer een stap vooruit. Zo lang degene maar vooruit gaat.


Er kan sprake zijn van gecompliceerde rouw. Jeugdigen kunnen bijvoorbeeld lang depressieve klachten, boosheid, verdriet, angst, flashbacks, nachtmerries, eet- en slaapproblemen of lichamelijke klachten ervaren. Het is als professional van belang om dit te blijven monitoren, samen te bekijken of de behandeling werkt of dat er nog iets meer nodig is.

Ik vroeg aan de jongen: “En, wat als je niets zou voelen, niet zou rouwen? Wat zou dat betekenen?”

De jongen zei: “Dat ik geen liefde voelde.”

Deel dit artikel:

Uitgelichte afbeelding

Ik help en coach kinderen en jongeren aan een kansrijke toekomst. Dit doe ik door samen met hen op zoek te gaan naar hun talenten. Door hen hoop te geven en te werken aan veerkracht en zelfvertrouwen. Door de lach op hun gezicht weer terug te krijgen en er écht voor ze te zijn. Met humor, begrip en respect centraal.
web linkedin

Terug naar boven